Przynależymy do świata natury, jesteśmy jego częścią. Jednak zapominamy o tym, uzbrojeni w telefony komórkowe, tablety, komputery. W dużych miastach otacza nas głównie beton, wysokie budynki przesłaniają widok nieba. Poruszamy się po ulicach zapełnionych samochodami pędzącymi w różnych kierunkach. W codziennej gonitwie ledwo zauważamy, że właśnie liście zmieniły swój kolor na czerwonawy, że świat wokół żyje swoim rytmem, a my przynależymy do niego i także takim rytmom podlegamy.

A przecież akceptacja faktu, że jesteśmy częścią naturalnego świata może stanowić podstawę stabilizującą w życiu, a celebracja swoich własnych doświadczeń związanych z rytmem przyrody może mieć znaczenie łagodzące, uspokajające. Poczucie sensu istnienia jako części większej całości buduje w nas doświadczenie bezpieczeństwa i ugruntowania w świecie, a pielęgnowanie więzi ze światem przyrody może być remedium na trudności, takie jak depresja, czy zaburzenia lękowe.

Tym, co może pomóc nam wzmocnić więź z naturą, oraz przeżyć życie w sposób bardziej świadomy, mogą być rytuały. Takie, które już od wieków istnieją w różnych religiach, czy kulturach, lub takie, które sami stworzymy na własny użytek. Dlatego oprócz celebracji tych dobrze nam znanych, możemy zaprosić do swojego życia takie, które sami dla siebie wykreujemy.

Jak wykreować swoje rytuały?

Aby wybrać momenty/wydarzenia do rytualnego celebrowania dobrze jest poobserwować siebie, przyjrzeć się swoim zwyczajom. Mogą to być zachowania, które są związane z różnymi naturalnymi cyklami, którym podlegamy (zmianami pór roku, cyklami miesięcznymi, następowaniem po sobie dnia i nocy, itd.), lub zwyczaje związane z ważnymi dla nas zmianami i dojrzewaniem. Gdy dodamy im wyjątkowej oprawy, nabiorą znaczenia rytualnego.

Aby zwykła czynność stała się rytuałem, dobrze:

• aby była wykonana z uważnością, zatrzymaniem na tu i teraz
• aby była wykonana z intencją (była dedykowana czemuś, np. jakiejś zmianie w życiu)
• aby towarzyszyła jej afirmacja ( np. kocham siebie)
• aby poświęcić jej wystarczającą ilość czasu
• aby miała specjalną oprawę
• aby była wykonana w spokoju

Moc rytuałów związanych ze zmianami pór roku

Tak jak świat natury podlegamy rytmom, w naszym życiu mogą istnieć naprzemiennie okresy odpoczynku a potem zwiększonej pracy, okresy wychodzenia do ludzi i zabawy, naprzemiennie z okresami zamknięcia się i koncentracji na sobie. Akceptacja tego faktu i celebracja różnorodności zachodzących rytmicznych zmian może pomóc nam żyć pełniej i cieszyć się tymi zmianami bardziej świadomie. Istnieją rytuały szczególnie bliskie poszczególnym porom roku, jednak możemy je „uprawiać” całorocznie, wtedy kiedy zajdzie na nie potrzeba.

 

…Wiosna

Wiosna jest czasem odnowy, czasem budzenia się do życia. Znane są wiosenne rytuały odrodzenia. Jest także czasem na pozbycie się tego co niepotrzebne, tego co nie służy, czasem na rozpoczęcie czegoś od nowa. Przeżywaniu tej pory roku sprzyjają rytuały związane z oczyszczaniem. Powszechnie znanym rytuałem mogą być chociażby wiosenne porządki. W książce „Moc rytuałów”, która jest skarbnicą pomysłów na ten temat, autorki Emma Loewe i Lindsay Kellne, jako propozycję jednego z wiosennych rytuałów podają „wiosenne porządki dla duszy”.

Ta zwykła czynność, wykonana z uważnością i świadomością tego, co jednocześnie ze sprzątaniem domu wyrzucamy także z siebie, może stać się osobistym rytuałem wspierającym w nas naturalne wiosenne procesy. Aby nabrała sensu bardziej duchowego, dobrze abyśmy przed oczyszczeniem swoich szaf zastanowili się, czego w związku z tym jak żyjemy, potrzebujemy w swoim domu. Przy okazji możemy zastanowić się nad porządkiem w swoim życiu i nad tym, co także z niego przydałoby się wyrzucić. 🙂 W trakcie rytualnego sprzątania ważnym jest przypomnienie sobie, jakie znaczenie mają dla nas poszczególne przedmioty, jakie wydarzenia łączą się z nimi i zatrzymanie tylko tych rzeczy ważnych dla nas. Na koniec, aby nastąpiło dopełnienie rytuału, dobrze jest usiąść, poczuć zmianę jaka w nas zaszła podczas sprzątania i jak inaczej czujemy się w nowej przestrzeni. Ważne jest także uświadomienie sobie, jak wiele nowej przestrzeni w sobie i w domu miało szansę uwolnić się od tego co stare i otworzyć na to co nowe. W tym momencie świeża, czysta przestrzeń będzie gotowa na przyjęcie nowego i na zmianę.

…Lato

Lato jest czasem na odpoczynek, podróże, ale też czasem na rozkwit. Jest czasem pełni życia, eksplozją miłości i przyjaźni w każdej postaci, czasem zabawy, wychodzenia na zewnątrz, spotkań i radości. Lato zachęca do przebywania z ludźmi, do aktywności i ruchu. Często napawamy się latem poprzez częstszy kontakt z naturą.

Letni rytuał, który można z łatwością pielęgnować, może odbywać się np. na spacerze w lesie, lub w trakcie wędrówki, kiedy koncentrując się na wszystkich doznaniach zmysłowych możemy pogłębiać świadomość faktu, że jesteśmy częścią wielkiego, dzikiego świata. Doznanie to zapamiętane wszystkimi zmysłami może być doświadczeniem, do którego warto będzie wewnętrznie powracać w chwilach trudniejszych, lub w momentach obciążenia stresem dnia codziennego w domu, albo w pracy. Powrót pamięcią do tych chwil może być rytuałem celebrowania lata i pełni życia w każdym momencie trwania roku.

Lato jest także czasem rozkwitania miłości i przyjaźni. Wspólna praktyka jogi, wspólne medytacje, spotkania, którym można nadać wymiar rytuałów mogą wzmocnić poczucie wspólnoty z bliskimi i w ten sposób wesprzeć w nas procesy skojarzone z latem. Inną propozycją na letni rytuał może być wypowiadanie w wyobraźni afirmacji miłości (która jest kwintesencją lata) najpierw w kierunku samego siebie, potem w kierunku ukochanej osoby, następnie w kierunku osoby, którą tylko trochę znamy, a na końcu w kierunku osoby, którą uważamy za swojego wroga. W taki sposób możemy wzmocnić swoją umiejętność kochania siebie i innych.

…Jesień

Jesień to czas zbierania plonów, czas wyciszenia, uspokojenia. Jesień może być czasem na podsumowanie sukcesów jakie odnieśliśmy, a także wzmocnienia swojej samooceny. Jest to dobry czas na praktykowanie medytacji wdzięczności. Docenienie tego co mamy (nie tylko w sferze materialnej), docenienie relacji jakie tworzymy, zdrowia, miejsca w życiu w jakim jesteśmy, czy po prostu tego, że żyjemy, może być dobrym jesiennym rytuałem.

Przykładem znajomego nam powszechnie rytuału u progu jesieni są dożynki. Celebrujemy wtedy plony jakie dało nam lato. Koniec lata i początek jesieni to w wielu domach czas przygotowywania przetworów. Możemy wtedy cieszyć się bogactwem przyrody, przygotowując się na zimę, czyli na trudniejsze chwile. Dodając do tego afirmację obfitości możemy stworzyć dla siebie całkiem przyjemny jesienny rytuał.

Jednak kontrast jesieni z poprzedzającym ją radosnym latem może być uderzający. Jesień to pora roku, która w wielu osobach wywołuje smutek, melancholię. Może być czasem gorszej kondycji psychicznej, gorszego samopoczucia. Jesienią najbardziej uświadamiamy sobie przemijanie czasu., odpuszczamy, żegnamy się z tym co znajome.

Jest to moment przejścia z trybu „na zewnątrz”, w tryb „do wewnątrz”. Tak, jak odwracalibyśmy się od świata zewnętrznego, kierując ku własnym wewnętrznym procesom. Dobrze jest wtedy zadbać o siebie, o swój komfort, otoczyć się troską i uważnością. Wszelkie domowe rytuały pod ciepłym kocem, z naparem z imbiru i cytryny, oraz dobrą książką są wtedy mile widziane i przez wiele osób praktykowane.

…Zima

Zima to czas zatrzymania. Wydaje się być końcem wszystkich procesów w przyrodzie. Zimowe rytuały powinny skupiać się na wewnętrznych przemyśleniach i spokojnym zatrzymaniu. Przypominać, że zmiana wymaga czasu, nic nie dzieje się z dnia na dzień, a jednocześnie zachęcać do odkrywania i poznawania siebie. Zimą uczymy się jak być dla siebie łagodniejszym – w ujęciu fizycznym jak i emocjonalnym – tak abyśmy mieli siłę dokonać oczyszczenia i przygotować się na nowy nadchodzący rok, z nadzieją że będzie on jeszcze lepszy od poprzedniego.

Dobrym pomysłem na zimowy rytuał jest pisanie dziennika. Pisząc, możemy dystansować się do przeszłości i zmienić spojrzenie na pewne sprawy. Niezależnie od tego czy czujemy się zdezorientowani, przytłoczeni, zestresowani, czy podekscytowani, taki dziennik może pomóc odzyskać upragnioną równowagę.

Nowy rok jest czasem refleksji i wyznaczania sobie nowych celów. Jest przejściem ze starego w nowe, zaproszeniem do zatrzymania się i przyjrzenia swojemu życiu. Może być dobrym momentem kontrolnym na sprawdzenie w jakim miejscu jesteśmy i co chcielibyśmy zmienić, bo przecież stałe przyglądanie się sobie i sprawdzanie czego potrzebujemy na ten czas i na przyszłość są motorem zmian. Wiele osób ma zwyczaj ustalania noworocznych postanowień. Dodając do listy zaplanowanych zmian swoją intencję, lub ważną dla nas afirmację wykreujemy bardzo pożyteczny zimowy rytuał.

Oczywiście rytuały związane z różnymi porami roku mogą być uprawiane przez wszystkie dwanaście miesięcy. Mają one przecież wymiar symboliczny, a pory roku mogą być tutaj rozumiane jako charakterystyczne procesy jakim podlega nasze życie.

Moc rytuałów związanych ze zmianami życiowymi, dojrzewaniem

Tak jak cały świat natury, podlegamy zmianom i rozwijamy się. Istnieje mnóstwo rytuałów związanych z przechodzeniem na kolejne etapy życia, lub związanych z rozwojem i dojrzewaniem. W wielu religiach i kulturach znane są rytuały związane z narodzinami i śmiercią, rytuały inicjacyjne, albo dotyczące innych ważnych życiowych momentów. Każdy w swoim życiu brał udział chociażby w jednym takim wydarzeniu dotyczącym siebie samego, lub kogoś z rodziny.

Jest wiele chwil w naszym życiu , które zasługują na to żeby je celebrować, a ich waga i znaczenie dla nas, zależą od subiektywnej, indywidualnej perspektywy. Rytuały, oprócz wyrażenia radości, pomagają zaakceptować zmiany jakie zachodzą, czasem wyznaczają moment przejścia na kolejny poziom rozwoju. Nadają osobiste znaczenie wydarzeniom pozornie zwyczajnym, a także zmieniają status osób, których dotyczą. Są dobrym momentem na zastanowienie się, czego pragniemy dla siebie na kolejnym etapie swojego życia, jakie będą jego dobre aspekty i na jakie trudności potrzebujemy się przygotować.

Aby żyć w zgodzie ze swoim rytmem i cieszyć się swoimi zmianami, warto celebrować życie nie tylko poprzez rytuały powszechnie znane, ale przede wszystkim takie o zupełnie wyjątkowym, indywidualnym charakterze. Można przecież tworzyć swoje własne rytuały, nadawać im swoisty, niepowtarzalny wymiar. Dodamy im mocy, jeśli będą przeprowadzone w zatrzymaniu na tu i teraz, z intencją ważną dla nas, i afirmacją dotyczącą nowego okresu w życiu, lub zmiany jaką przechodzimy. Przykładem może być obchodzenie urodzin, w szczególny dla siebie sposób, w zgodzie ze swoimi potrzebami lub pasją jak np. samotna wędrówka w góry, ze swoją afirmacją np. „jestem dla siebie ważny”, lub własną intencją.

 

Moc codziennych rytuałów na dzień dobry, w ciągu dnia, na dobranoc

Każdego dnia wykonujemy czynności, które rutynowo powtarzane stają się nawykami. Jak wypicie kawy, czy naparu o poranku, codzienna praktyka jogi, uprawianie sportu, czy wieczorna toaleta. Czynności te wykonywane machinalnie, są zwykłymi czynnościami, jeśli jednak nadamy im charakter wyjątkowości i znaczenia staną się aktami samozadbania.. Wykonując daną czynność jak np. wypicie naparu z ziół o poranku na przywitanie dnia, z zatrzymaniem się na tej chwili wszystkimi zmysłami, oraz afirmacją, która będzie nam towarzyszyć przez cały dzień, nadamy jej wymiar rytualny.

Codziennym rytuałem, na który znajdziemy przestrzeń zgodnie z rytmem dnia, może być: poranna, lub wieczorna medytacja, joga, spacery, bieganie, czytanie, wieczorna toaleta na dobry sen, pisanie dziennika. Przykładem codziennego rytuału może być także branie prysznica po powrocie z pracy z intencją zmycia z siebie stresu.

Aby odpowiednio dobrać lub wykreować swój własny rytuał trzeba być uważnym na siebie, na to co lubimy, na to co sprawia nam przyjemność i najlepiej, co relaksuje nas najbardziej. Warto też, aby odpowiadał on naszym potrzebom energetycznym w danym momencie, np. wieczorem niech to będzie rytuał wyciszający, rano pobudzający energię na nowy dzień.

Rytuały wykonywane rytmicznie, w zgodzie z porami dnia mogą pełnić funkcję regulacji naszego rytmu dobowego. Poprzez swój uspokajający charakter mogą mieć też funkcję regulującą układ nerwowy. Ich dodatkowym atutem jest fakt, iż pomagają nam być bardziej obecnymi w swoim życiu i być bardziej uważnymi wobec siebie i innych.

Są też świetnym sposobem na odpoczynek w pędzie dnia codziennego i na chwilę refleksji nad tym co dla nas ważne.

 

Autorka:

Anna Król

Bibliografia:

„Dbaj. Jak czule, życzliwie i mądrze zaopiekować się sobą”, Brooke McAlary, Wyd. Literackie, 2022

„Jak odzyskać siebie i utracone więzi”, Johann Hari, Wydawnictwo Feeria, 2018

„Moc rytuałów”, Emma Loewe, Lindsay Kellner, Wyd. Znak, 2021