Ruch jest tak fundamentalnym faktem naszego życia, że łatwo tracimy jego świadomość. W naszej kulturze zwykliśmy o nim myśleć w kontekście jego różnych domen, takich, jak sport, anatomia, fizjologia, sztuka (taniec, teatr), czy też w kategoriach różnych praktyk ruchowych tj. pilates, joga, fitness, jogging itd. Tymczasem z postrzeganiem człowieka jest tak, że jak coś jest bardzo blisko, to tracimy ostrość widzenia. 😉 Poruszamy się wszyscy, w każdym momencie swojego życia. Nawet kiedy śpimy i nie jesteśmy świadomi ruchów swojego ciała, ono porusza się nadal, ponieważ żyjemy. Nieustannie czujemy, doświadczamy poprzez zmysły i wytwarzamy ruch. A więc nawet jeśli nie identyfikujesz się jako pasjonat sportu, to jesteś “ruchowcem” z natury! Ponadto Twój ruch ma jakąś specyficzną dla Ciebie jakość, dynamikę, kształty i odbywa się w relacji do przestrzeni. Ludzi łączy budowa anatomiczna i podstawowe mechanizmy ruchu, ale mimo to, każde ciało jest inne, a więc też porusza się w specyficzny dla siebie sposób, który może wiele mówić o psychice danego człowieka.

O ile ruch jest tak oczywistą i znaną nam częścią życia, o tyle kompleksowe opisanie go w sposób werbalny stanowi nie lada wyzwanie. Nauczycielka metody LBMS, Karen Studd w swojej książce Everybody is a Body (Studd, Cox, 2020) o próbie werbalnego opisu niewerbalnego doświadczenia, że to jakby poprosić rybę o opis wody w której pływa.

Rudolf Laban i początki tworzenia systemu języka ruchu

Na początku zeszłego wieku artysta, architekt i filozof Rudolf Laban rozpoczął kompleksowe badania nad fenomenem ludzkiego ruchu, którego efektem są fundamenty podejścia, które dziś określamy Laban Bartenieff Movement System. Pracę Rudolfa Labana kontynuowali jego uczniowie i zarazem specjaliści różnych dziedzin, rozbudowując model języka ruchu. Wśród nich terapeutka Irmgard Bartenieff, której metoda zawdzięcza tzw. Bartenieff Fundamentals, wraz z kategorią Ciała, związanej z doświadczaniem. Nie jest to model czysto teoretyczny, stworzony w warunkach laboratoryjnych, a jest raczej konsekwencją  dziesiątek lat obserwacji pochodzących z praktyki. Poza Rudolfem Labanem i Irgmgard Bartenieff, wkład w rozwój LBMS miało wielu specjalistów, tj. Warren Lamb, Carol-Lynne Moore, czy Peggy Hackney. Aktualnie, model kompleksowo opisuje fenomen ludzkiego ruchu, pozostając w toku dalszego rozwoju.

Co komunikuje Twój ruch?

Poruszając się podejmujemy stale niejawne wybory, które odzwierciedlają to, co przeżywamy na poziomie psychicznym, to, co dla nas aktualne i ważne oraz nasze intencje. Ruch danego człowieka nosi w sobie znaczenia mówiące o jego osobistych doświadczeniach, wartościach, kulturze w jakiej został wychowany, czy sposobach funkcjonowania w świecie. Podejście LBMS wspiera uświadamianie sobie własnych wzorców ruchowych, nazywanie ich, za czym może iść rozumienie na poziomie umysłu i wreszcie stwarza przestrzeń do eksploracji nowych, alternatywnych sposobów i przełożenia ich na funkcjonowanie w codziennym życiu. Praktyka świadomego ruchu to metoda, która poprzez wzmacnianie połączenia i zaufania do własnego ciała, pomaga odzyskać dostęp do informacji, które z niego płyną i wspiera użyteczne nadawanie im znaczeń. Metoda LBMS znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach – psychoterapii, metodach uśmierzania bólu chronicznego i obniżania stresu, treningu publicznych wystąpień, zwiększaniu efektywności sportowców, twórczości artystów (zwłaszcza tancerzy, aktorów, twórców animacji), rozwoju osobistym, różnych praktykach somatycznych, a także stanowi obszar zainteresowań badań naukowych.

Odcięcie od ciała

Żyjemy w świecie, który wysoko wartościuje funkcjonowanie umysłu, a co za tym idzie, będącym pod galopującym wpływem rozwoju technologii. Jak już wspomniałam, naturalnie łatwo tracimy świadomość czegoś tak powszechnego i podstawowego, jak ruch, a współczesność zaprasza do tej dysocjacji (odłączenia, odcięcia) od ciała, wzmacnia je i utrwala. Zaawansowane technologie skonstruowane są w taki sposób, żeby zwolnić nas z konieczności korzystania z własnej fizyczności i doświadczenia, a raczej  uczy polegać na maszynach. Choć mamy takie same ciała, jak nasi przodkowie, zaczynamy poruszać się w inny sposób, nasz ruch staje się ograniczony i zredukowany. Ponadto funkcjonowanie raczej na poziomie umysłu, niż czucia, unikanie somatycznego doświadczania ciała, prowadzi do odkładania się napięć w ciele, co skutkuje powstawaniem blokad energetycznych. Obniża się przez to poziom energii życiowej, poczucie witalności, może wystąpić dyskomfort, ból, a nawet prowadzić do rozwoju schorzeń i zwyrodnień na poziomie narządów, mięśni, czy szkieletu.

Więcej o wpływie stresu na powstawanie chorób dowiesz się tu:
Czy stres powoduje choroby? Cz. 1 – Homeostaza i allostaza.
Czy stres powoduje choroby? Cz.2 – Jak działa zestresowany organizm.
Czy stres powoduje choroby? Cz.3 – Podsumowanie cyklu.

Świadomość własnego ruchu i odzyskanie możliwości wpływania na jego jakość, z jednej strony pomaga zrozumieć jakim się jest człowiekiem, a z drugiej kreować to, kim chcemy się stawać. Odgrywa to ogromną rolę w samoregulacji psychofizycznej, a więc i ma wielki potencjał do poprawy jakości życia i zwiększenia witalności.

Jeśli ciekawisz się potencjałem świadomości własnego ruchu dla poprawienia jakości swojego życia, zapraszam na sesję do Pracowni Psychologicznej Pomocnia. 🙂

Autorka: Katarzyna Sancho, psycholożka, psychoterapeutka, trenerka świadomej pracy z ciałem w podejściu LBMS

Bibliografia: Cox, Studd, EveryBody Is a Body, USA, 2020

A gdy tak pomyśleć, że idąc do pracy zabieramy ze sobą dwie rzeczywistości ? wewnętrzną i zewnętrzną. Zewnętrzna rzeczywistość życia zawodowego to wszystko to, co jest związane z wykonaniem zadań i rozwojem zawodowym (koncentracja na wykonywanym zadaniu, realizacja celów, plan awansu, dążenie do nagród). Wewnętrzna rzeczywistość to nasze cechy indywidualne wraz z całą historią osobistą naszego życia. Oznacza to, że dodatkowo do umiejętności zawodowych i zaangażowania w zlecone nam w pracy zadanie wnosimy też całe swoje życie wewnętrzne: energię, temperament, kreatywność, jak i lęki, wyobrażenia, niepewności, przewrażliwienia.

Terapia grupowa to regularne, najczęściej krótkie (1-2 godzinne) spotkania w niewielkiej grupie osób, majce swój określony czas trwania. Spotkania prowadzi jeden lub dwóch psychoterapeutów. Grupa terapeutyczna może być utworzona pod kątem jakiegoś tematu (np. poczucie własnej wartości, depresja, anoreksja) lub może być utworzona dla jakiejś grupy osób np. dla osób młodych, dla osób samotnych, dla rodziców itd.

W wieku nastoletnim zachowania przywiązaniowe kierowane są ku rówieśnikom, a  w okresie wczesnej dorosłości ku osobom, z którymi buduje się relacje intymne. Osiągnięcia okresu dorastania mają przygotować człowieka do tego, by mógł stać się członkiem społeczeństwa bliskim innym ludziom przy jednoczesnym bezpiecznym poczuciu granic. Dzieje się to wskutek osiągnięcia stabilnego poczucia tożsamości, a istotną rolę w tym procesie odgrywają budowane przez nastolatka relacje interpersonalne.

Relacje międzyludzkie, szczególnie te bliskie, są jednym z głównych filarów zdrowia oraz dobrostanu psychicznego. Nie ulega wątpliwości, że szeroka sieć społeczna jest ostoją zarówno w życiu codziennym oraz podczas rozmaitych kryzysów życiowych. Psychologia od lat powtarza i weryfikuje tezę o istotności relacji. Okazuje się, że biologia również podpisuje się pod tym zdaniem – temat ten porusza biolożka Urszula Dąbrowska w książce “Życie towarzyskie mózgu. 21 powodów by być z ludźmi”.